Chiến lược khác biệt của một startup xe điện Việt Nam

Hôm 20/7, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen đã tới thăm Selex Motos, một startup chuyên phát triển xe máy điện, pin điện và vận hành một hệ thống trạm thay pin xe điện. Trước chuyến thăm của bà Janet, Selex Motors vẫn là một cái tên khá xa lạ.

“Chúng tôi không thực sự đầu tư tiền cho marketing”, ông Nguyễn Hữu Phước Nguyên, CEO và đồng sáng lập Selex Motors, nói với Tech in Asia. “Chúng tôi không gọi vốn chỉ để khoe khoang về điều đó”. Sau khi học về kỹ thuật máy tại Mỹ và làm việc cho một tập đoàn quốc doanh Việt Nam, ông Nguyên sáng lập Selex Motors vào năm 2018.

Startup này ra đời từ niềm tin mãnh liệt của ông Nguyên về việc Việt Nam sẽ làm một điều gì đó với hơn 50 triệu chiếc xe máy đang lưu thông trên đường phố. Thế nhưng, Việt Nam sẽ “điện hóa” phương tiện giao thông như thế nào khi việc sạc xe điện đắt đỏ và mất thời gian?

Ông Nguyên tin rằng các dịch vụ thay pin có thể giúp người dân dễ tiếp cận xe máy điện hơn. “Chúng ta cần coi pin như dịch vụ điện, nước. Chúng cần là một phần của một dịch vụ tách biệt”, ông nói thêm.

“Máy bán pin tự động”

Thoạt nhìn, trạm đổi pin của Selex Motors không khác gì một cây bán hàng tự động. Nó có 19 ngăn chỉ có thể chứa tối đa 18 pin, chừa một chỗ để chứa pin đã qua sử dụng. Lái xe có thể mở trạm đổi pin qua ứng dụng Selex Motos và nhận một viên pin đã được sạc đầy chỉ trong 2 phút.

Hiện tại, các trạm đổi pin này chủ yếu được các tài xế giao hàng sử dụng. Điều này cũng thể hiện sự khác biệt về chiến lược mà Selex Motors lựa chọn so với các hãng xe điện khác tại Việt Nam.

“Với các tài xế giao hàng, thời gian là tiền. Họ không thể đợi vài giờ để sạc pin cho quỹ đường di chuyển 200 đến 300 km mỗi ngày”, ông Nguyên nhận định.

Một số đối tác B2B đáng chú ý của Selex Motors có thể kể đến Grab, Lazada và Gojek. Những công ty này có thể mua xe điện của Selex Motors hoặc hỗ trợ tài chính để các tài xế mua xe. Ông Nguyên nói tài xế có thể chỉ mất 16.000 đồng cho mỗi 50 km di chuyển sử dụng các gói thuê pin và đổi pin khác nhau của Selex Motors. Điều này đồng nghĩa với việc họ có thể tiết kiệm được khoảng 35% so với dùng xe xăng.

Lúc này, Selex Motors đang đặt mục tiêu tăng số lượng trạm đổi pin từ 70 lên 300 trạm ở HN và TPHCM. Startup này hiện đã gọi được 5 triệu USD vốn đầu tư và đang tìm kiếm cơ hội gọi vốn 20 triệu USD trong vòng Series A. Nó cũng có kế hoạch mở rộng sang phân khúc B2C và bên ngoài Việt Nam.

Chiến lược khác biệt đi kèm thách thức

Selex Motors có thể sản xuất khoảng 2.000 xe điện mỗi tháng nhưng mục tiêu của nó không chỉ gói gọn ở bán xe và dịch vụ pin.

Ông Nguyên so sánh cuộc cách mạng xe điện hiện tại với cuộc chuyển đổi từ thời kỳ của Nokia sang thời kỳ Apple khi iPhone không chỉ là một thiết bị điện thoại mà còn tạo ra cả một nền kinh tế ứng dụng toàn cầu.

“Xe điện cần phát triển theo hướng đó”, ông nói. “Xe điện phải là một thiết bị thông minh mang đến cho người dùng giá trị tăng thêm ngoài việc di chuyển đơn thuần”. Dù vậy, phần lớn người dùng nhạy cảm về giá vẫn chưa được thuyết phục để từ bỏ những chiếc xe xăng. Liệu dịch vụ thay pin có giúp thay đổi điều này?

“Dịch vụ thay pin là một ý tưởng cực kỳ hấp dẫn nhìn từ góc nhìn của khách hàng”, Akshay Prasad, một nhà tư vấn của Arthur D.Litter, nói. “Nó loại bỏ chi phí pin khỏi giá xe và làm giá xe phải chăng hơn”.

Ông nhận định thêm rằng dịch vụ đổi pin phù hợp hơn với xe máy điện trong phân khúc B2B vì các tài xế công nghệ cần thay pin nhanh để tối ưu ca làm việc. Bên cạnh đó, pin cho xe máy điện cũng nhẹ hơn và dễ thay hơn pin ô tô.

Dù vậy, vị chuyên gia cũng khẳng định dịch vụ thay pin là một mảng kinh doanh rủi ro vì công nghệ mới có thể giúp những chiếc xe điện ngày càng có thể di chuyển nhanh hơn và trong dài hạn có thể khiến nhu cầu thay pin giảm mạnh. “Nếu bạn chỉ là một công ty vận hành dịch vụ thay pin đơn thuần, cái kết đang đến”, ông nói.

Để phát triển bền vững, các công ty vận hành dịch vụ thay pin cần tìm kiếm các nguồn doanh thu bổ sung như quảng cáo ở trạm thay pin hay dịch vụ tái chế pin. Tuy nhiên, ông Nguyên vẫn tỏ ra lạc quan. “Chắc chắn là việc có cấu trúc chi phí hợp lý sẽ giúp chúng tôi có lợi nhuận”, ông chia sẻ.

Selex Motors đang đặt mục tiêu tận dụng cơ hội tiên phong ở mảng dịch vụ thay pin tại Đông Nam Á thay vì mục tiêu hòa vốn trong ngắn hạn. “Thay pin đặc biệt phù hợp với người dùng thành phố vì an toàn và tiện dụng. Pin được sạc tại trạm trong điều kiện tối ưu và được kiểm soát”, ông nói.